Met 20 graden overdag en hooguit vijf graden lager in de nacht is het ronduit warm voor half oktober. Zelfs de kwetsbare 1-jarige Oost-Indische kers staat nog fier overeind en toont met het afnemende licht moeizaam haar laatste bloemen. Slechts één nachtvorst is er voor nodig om de plant in gekookte spaghetti te veranderen.
De tuingeraniums Roxanne en Nodosum bloeien gewoon door. Bijen en zweefvliegen maken dankbaar gebruik van het nog ruime voedselaanbod. Deze week zijn de eerste pluimen van de zilverkaars in bloei gekomen en dat houdt aan tot in november. Andere late bloeiers zijn monnikskap en Salvia Amistad. Honingbijen vliegen af en aan rond de salvia. Maar kampioen najaarsbloei is de inheemse klimop. Vliegen, zweefvliegen, bijen, wespen en vlinders zie je hier op foerageren. Over een maand ontwikkelen zich de bessen die weer door vogels worden gegeten.
De tuin is nog helemaal groen. Natuurlijk zie je ook wel de teruggang van de natuur: zo zijn de stengels van de Rudbeckia al afgestorven. Die haal ik niet weg om insecten in de winter onderdak te bieden in de holle stengels. Puttertjes zijn bovendien gek op de zaden. En wie wil nou niet zo’n prachtige vogel op bezoek krijgen?
Nu we het toch over vogels hebben: de eerste wintergasten zijn al weer gearriveerd. Af en toe zeilt er een roodborst door de tuin en 2 heggenmussen pikken wat overgebleven zaden van de grond die de tortelduiven hebben laten liggen. Die worden steeds brutaler en fladderen soms tegen het raam om mij tot voeren over te halen. Wat ik tot voor kort braaf deed. Maar na het lezen van een nieuwsbericht over een vrouw in Amerika die jarenlang wasberen voerde, heb ik het voeren geminderd. Want op een gegeven moment liepen er honderden wasberen rond haar huis en krabden aan haar deur om voedsel te eisen. Ik wil natuurlijk niet de hele Goudse populatie tortelduiven op mijn dak hebben. Dus nu krijgen ze soms wat maar vaker niet.
Vorige week heb ik het vogelhuisje van de muur gehaald en schoongemaakt. Het moment van uitvliegen had ik gemist. Met spanning opende ik het klepje en zag tot mijn vreugde dat het nestje leeg was. Gelukkig geen dode pimpelmeesjes zoals de laatste 2 jaar. Er kan één van de ouders dood gaan waardoor de andere het niet meer kan bolwerken. Maar ook haren van huisdieren die in het nest verwerkt zijn kunnen een oorzaak zijn. Vlooienbanden zitten vol neurotoxische stoffen waar jonge vogels nogal eens aan bezwijken. Klik hier om meer te lezen.
De herfst wordt het vergeten plantseizoen genoemd. Vaak gaan mensen in het voorjaar flink aan de slag in hun tuin maar eigenlijk is het veel beter om nu je tuin naar de zin te maken. Sommige planten worden te groot en kunnen opgegraven en gedeeld worden. Voordeel is dat je ze in oktober nog goed ziet staan. Na de winter is de plant afgestorven en moet je wachten tot hij weer bovengronds verschijnt. Een ander belangrijk voordeel is dat de bodemtemperatuur nu hoger is dan in het voorjaar. (Nieuwe) planten zullen daardoor gemakkelijk aanslaan en zich settelen in de winter. Dan hebben ze in het voorjaar een flinke voorsprong.
Je kunt deze maand natuurlijk ook bloembollen planten voor een kleurrijke lente. Koop biologisch geteelde bollen, zodat bijen en andere insecten niet in aanraking met bestrijdingsmiddelen komen. Gif dat in de bol zit verspreidt zich door de hele plant. Bovendien worden gebruikte pesticiden in de bloembollenteelt al langer in verband gebracht met het ontstaan van de ziekte van Parkinson. Zoek op internet naar kwekers van biologische bloembollen. Met het planten van tulpen kun je beter even wachten tot november: dan hebben ze minder kans op het ontwikkelen van schimmelziekten.
Er staan nog een paar soorten Dahlia’s in de tuin te bloeien. Eigenlijk pas sinds een maand gaan ze helemaal los. Het zijn een knalrode en een bijna lichtgevende citroen-gele Dahlia. Die halen de tuin op donkere dagen helemaal op.
Dahlia’s zijn niet winterharde knollen die deze maand uit de grond moeten worden gehaald. Laat ze goed drogen voor je ze in een doos koel en donker bewaart. In het voorjaar heb ik nieuwe dahlia’s gezaaid nadat de meesten verrot waren door de aanhoudende regen vorig en ook nog dit jaar. Ik heb ze bijtijds opgegraven want na al die moeite raak ik ze niet graag kwijt. Na een half jaar zijn het gezonde planten die al wat bloemen gaven. Ook het zaad van de botanische Dahlia Merckii heeft het tot een plant weten te brengen. Die krijgt volgend jaar een ereplaatsje in de tuin. In de veronderstelling dat het dan toch niet zo’n vreselijk slakkenjaar zal zijn als het afgelopen jaar…
