In de winter is de Helleborus of kerstroos de eerste vaste plant die bloeit.
De naam kerstroos slaat eigenlijk alleen op Helleborus Niger, want deze bloeit met zijn witte bloemen inderdaad rond kerst, terwijl Helleborus Orientalis pas halverwege februari begint te bloeien. Kwekers noemen daarom Helleborus Orientalis liever winterroos.
In het wild komt de plant vooral in Midden- en Zuid Europa voor maar ook op enkele plaatsen in Limburg schijnen ze voor te komen. De Nederlandse namen zijn wrangwortel en stinkend nieskruid. Dat klinkt niet erg aanlokkelijk…De wildvormen hebben meestal crème – tot groenkleurige bloemen.
Helleborussen behouden hun blad in de winter, dat is een mooie bijkomstigheid als de tuin wat kaal oogt.
Tegen de tijd dat ze gaan bloeien is het oude blad nogal eens zwart van kleur. Dat kun je eind januari tot op de grond wegknippen want na de bloei krijgt de plant mooi nieuw blad. Je ziet de bloemen bovendien veel beter.
Kwekers kruisen de soorten met een kwastje, een tijdrovend en precies werk. Intussen zijn er heel veel verschillende cultivars te koop: enkele en dubbele variëteiten, bijna zwarte bloemen, donker rode, roze, crème kleurig met purperen stippen binnen in de bloem, tot aan gele toe en alles wat daar tussen in zit.
Bijen hebben veel profijt van de vroege bloei. Hommel koninginnen komen dan net uit hun winterslaap en gaan hongerig en verzwakt op zoek naar voedsel. Zij bestuiven de bloemen en heb je verschillende cultivars in de tuin staan dan ontstaat er dus kruisbestuiving, wat meestal geen bijzondere bloemen oplevert.
Dit jaar krijgt een zaailing in mijn tuin voor het eerst bloemen en ik ben benieuwd wat het resultaat is.
De plant zaait zich gemakkelijk uit doordat de zaden mierenbroodjes bevatten. Dit is een zoetig aanhangseltje dat mieren graag lusten. Zij helpen zo de plant met het verspreiden van de zaden.
Helleborus Orientalis staat graag in de halfschaduw in wat kalkhoudende grond. Helleborus Niger schijnt van een drogere standplaats te houden. Alle delen van de plant zijn zwak tot matig giftig.
Verschillende kwekers organiseren speciale dagen rondom de Helleborus. Ik was vier jaar geleden bij de Helleborusdagen van de Hessenhof in Ede en heb een paar mooie cultivars gekocht. Die zijn goed aangeslagen en bloeien elk jaar trouw.
Het vreemde is dat de één zich rijkelijk uitzaait, en dat de ander dat juist helemaal niet doet…
Jammergenoeg is de Hessenhof gestopt met het organiseren van deze dagen, maar er zijn vast nog wel kwekers die ook soortgelijke evenementen houden. Tenminste, zodra Covid geen roet meer in het eten gooit.
Ik verheug me nu al op de Dahlia dagen! Dan is het zomer en zullen de beperkingen toch wel voorbij zijn.
