In de winter is de Helleborus of kerstroos de eerste vaste plant die bloeit.
De naam kerstroos slaat eigenlijk alleen op Helleborus Niger, want deze bloeit met zijn witte bloemen inderdaad rond kerst, terwijl Helleborus Orientalis pas halverwege februari begint te bloeien. Kwekers noemen daarom Helleborus Orientalis liever winterroos.
In het wild komt de plant vooral in Midden- en Zuid Europa voor maar ook op enkele plaatsen in Limburg schijnen ze voor te komen. De Nederlandse namen zijn wrangwortel en stinkend nieskruid. Dat klinkt niet erg aantrekkelijk…De wildvormen hebben meestal crème – tot groen-kleurige bloemen.
Helleborussen behouden hun blad in de winter, dat is een mooie bijkomstigheid als de tuin wat kaal oogt. Tegen de tijd dat ze gaan bloeien is het oude blad nogal eens zwart van kleur. Dat kun je vanaf eind januari tot op de grond wegknippen want na de bloei krijgt de plant mooi nieuw blad. Je ziet de bloemen bovendien veel beter.
Kwekers kruisen de soorten met een kwastje, een tijdrovend en precies werk. Intussen zijn er heel veel verschillende cultivars te koop: enkele en dubbele variëteiten, bijna zwarte bloemen, donker rode, roze, crème kleurig met purperen stippen binnen in de bloem, tot aan gele toe en alles wat daar tussen in zit.
Bijen hebben veel profijt van de vroege bloei. Hommel koninginnen komen dan net uit hun winterslaap en gaan hongerig en verzwakt op zoek naar voedsel. Zij bestuiven de bloemen en heb je verschillende cultivars in de tuin staan dan ontstaat er dus kruisbestuiving, wat voor verrassingen kan zorgen.
De afgelopen jaren hebben verschillende soorten Helleborus zich in mijn tuin uitgezaaid en zijn inmiddels uitgegroeid tot mooie, gezonde planten waarvan de bloemen telkens wat verschillen. Op de foto’s hieronder zie je het resultaat van kruisingen. De eerste foto toont de bloem van de moederplant.
De plant zaait zich gemakkelijk uit doordat de zaden mierenbroodjes bevatten. Dit is een zoetig aanhangseltje dat mieren graag lusten. Zij helpen zo de plant met het verspreiden van de zaden.
Ik heb jaren geleden twee soorten gekocht tijdens de Helleborus-dagen bij de Hessenhof, een biologische kwekerij in Ede. Zij zijn jammergenoeg met deze dagen gestopt maar komend weekend zijn er nog verschillende kwekers die deze dagen organiseren. Zoek op het internet en je er zult genoeg vinden.
Plant een aantal Helleborussen: daarmee help je de hommelkoninginnen en honingbijen de winter door.
