Als kind zag ik mijn eerste egel in onze achtertuin. Ons hondje Trixie, een vuilnisbakje, was een fanatieke rattenvanger op het land van mijn vader. Hij alarmeerde ons door onophoudelijke te blaffen en te piepen. We gingen kijken en zagen de egel als een stekelige bal in een hoekje van de tuin liggen. Die kon ons hondje door de stekels niet de baas. Gelukkig maar. Ik herinner me nog goed hoeveel indruk alles op mij maakte. Ik kende de egel tot dat moment alleen nog maar van plaatjes.
Egels hebben een groene omgeving nodig waar ze voedsel en dekking kunnen vinden. Het zijn nachtdieren en komen dus pas rond de schemering tevoorschijn. Met hun gescharrel en knorrige geluiden maken ze behoorlijk wat lawaai zodat je ze eigenlijk niet kunt mislopen. Erg schuw zijn ze ook al niet. Ze blijven soms rustig zitten op een paar meter afstand.
Egels zijn solitaire dieren. De draagtijd duurt 4 tot 5 weken en tegen de tijd dat de jongen geboren worden, verjaagt het vrouwtje het mannetje. Jonge egeltjes hebben in verhouding nog weinig en lichtgekleurde stekels: ongeveer 100 stuks, tegenover 5000 tot 7000 stekels wanneer ze volwassen zijn. Aan de kwetsbare buikzijde hebben ze borstelig haar. Bij gevaar rollen ze zich door middel van hun sterke rugspier op tot een stekelige bal. Nadat het gevaar voorbij is duurt het nog 5 tot 10 minuten voor ze zich kunnen ontspannen. Het zijn vrij luidruchtige dieren. Kampeerders hebben vaak geschuifel en geknor gehoord rond de tent. Een egel in nood kan indringend gillen.
Egels eten dierlijk voedsel zoals wormen en slakken, maar lusten verder ook insecten, eieren, dooie muizen of vogeltjes. Een afgevallen overrijpe braam zullen ze ook niet laten liggen. Ik las dat ze tot wel 40 slakken per nacht op kunnen, maar dan alleen als er niets anders voor handen is want ze houden net als wij wel van wat afwisseling in het menu.
Ze houden een winterslaap van oktober/november tot maart/april. Soms worden ze wakker omdat de gekozen plek bijvoorbeeld te koud of te nat is en gaan dan op zoek naar een betere stek. Bij hogere temperaturen kunnen ze ook wakker worden en op zoek gaan naar eten. Hun lichaamstemperatuur daalt tijdens de winterslaap van 36 naar 10 graden Celsius. De hartslag zakt van 190 naar 20 slagen per minuut. Ze verliezen tot maximaal 40 % van hun lichaamsgewicht. Na hun winterslaap moeten ze dus flink op zoek naar voedsel om weer op te vetten.
Egels worden maximaal 8 jaar oud. Ze kunnen een snelheid halen tot 2 meter per seconde en per nacht leggen ze een afstand af van een paar kilometer. Onderweg van het ene gebied naar het andere worden egels nogal eens overreden door auto’s. In de afgelopen maanden zag ik al twee egellijkjes op het asfalt van de Plaswijckweg. En het gaat toch al zo slecht met de egel. Verstedelijking en de tendens tot verstening van groene tuinen maken het moeilijk een leefgebied te vinden in de stad.
Elk jaar krijg ik de egel op bezoek in de tuin. Op mooie zomeravonden zie ik ineens planten bewegen en hoor gescharrel zodat ik weet: de egel is er weer! Onze rij huizen vormt met de aaneengesloten groene tuinen een mooi leefgebiedje zodat egels voldoende voedsel kunnen vinden. Wil je ook egels naar je tuin lokken? Lees dan onderstaande tips.
Do’s en don’ts voor een egeltuin:
- Zorg voor een opening in de tuin. Een heg is ideaal, maar heb je een schutting maak dan een opening van 15 bij 15 centimeter.
- Laat takken, een boomstronk en bladeren liggen. Controleer of er geen egel in de composthoop zit voordat je deze opruimt.
- Gebruik geen gif in de tuin; ook geen zogenaamde niet giftige slakkenkorrels.
- Geef nooit melk aan een egel, daar kan hij aan dood gaan. Er is speciaal egelvoer te koop.
- Koop een egelnestkast of maak er zelf één. Klik op onderstaande link voor een beschrijving.
- Voor mensen met een robotgrasmaaier: Zet het ding ’s nachts uit want een aanvaring overleeft een egel niet.
https://www.natuurmonumenten.nl/kinderen/kinderen/zo-maak-je-een-egelhuis
Of kijk onderstaand filmpje van de zoogdierenvereniging
