Van alle onkruiden is heermoes of paardenstaart één van de moeilijkste om kwijt te raken. Het maakt ondergronds meterslange wortelstokken waardoor uitgraven zoals bij kweek of zevenblad,  een onmogelijke opgave is. Over heermoes wordt wel gezegd: aan het einde van de wortel vind je een gouden ring. Dat wil zoveel zeggen als: je kunt graven wat je wilt maar bij het einde kom je niet. 

Heermoes, Equisetum arvensis in het Latijn, is een vreemde plant. Haar stengel is hol en ze zit bij elk bladpaar met geledingen in elkaar welke je heel gemakkelijk los kunt trekken. Ze wordt vandaag de dag ook wel lego- of duplo-plant genoemd. In de tijd van de dinosauriërs groeiden oervormen van het heermoes uit tot enorme bomen. 

Van de week tijdens het snoeien van de heg zag ik tot mijn schrik een flinke pluim heermoes tevoorschijn komen. Ik keek eens goed rond en zag dat het ook volop in het plantsoen tegen de achtertuin van twee buren staat. Eerdere verstekelingen van heermoes had ik jaren geleden succesvol weggekregen door na het consequent wegplukken tuinkalk op die plekken te strooien. Lava meel lijkt zelfs nog beter te werken. Een tuinder op het moestuincomplex had het op die manier uit zijn tuinpad gekregen. 

Direct ingrijpen is geboden. Wanneer het heermoes eenmaal je tuin overwoekert kun je niet veel meer doen dan de bosmaaier er overheen halen en een jaar lang afdekken met landbouwplastic. Zo’n tuin zag ik kort geleden. De bewoner had tevergeefs geprobeerd met afplukken de gehate planten kwijt te raken. Van de oorspronkelijke structuur van de tuin was weinig meer te zien. Het heermoes moet al lang in deze tuin hebben gestaan gezien de massale aanwezigheid. Het stond ook in het aangrenzende plantsoen en dat zorgt dat het altijd weer terug komt wanneer dat niet tegelijkertijd wordt aangepakt. 

Een door heermoes overwoekerde tuin

Bestrijding

Bij de bestrijding van heermoes is het gebruik van gif sterk af te raden. Niet alleen omdat het de bodem vervuilt en gif schadelijk is voor de biodiversiteit, maar ook omdat daarmee de oorzaak van heermoes niet is weggenomen. Heermoes groeit namelijk daar waar de bodem niet in balans is. Men noemt het een signaalplant omdat het met de lange wortelstokken kiezelzuur opneemt uit de bodem. Deze transporteert het naar de bovengrondse delen om zo een tekort aan silicium op te heffen. Daarom is het goed om de groene afgeplukte delen te laten liggen. Dit voegt toe wat de bodem mist. De bloeiwijze, een bruinige stengel die als eerste in april verschijnt, moet voor hij rijp is worden geplukt en afgevoerd: met de sporen in deze vruchtbare stengels kan de plant zich immers nog verder verspreiden. De groene paardenstaarten verschijnen vervolgens twee weken later. 

Bloeistengels van heermoes

Een andere methode die geprobeerd kan worden is het planten van sterke, concurrerende vaste planten met veel bladmassa zoals asters, puntwederik, pluimpapaver en Houttuynia. Deze planten nemen voedsel en licht weg van het heermoes zodat het verdwijnt. Uiteraard heb je dan wel andere, maar mooie woekerende planten die je wat in het gareel moet houden.

Heermoes inruilen voor Puntwederik en Houttuynia?

Behalve dat heermoes de grootste lastpak onder de onkruiden is, heeft ze zeker ook nut. Een aftreksel van heermoes kan gebruikt worden als schimmeldodend middel. Ik heb het wel eens gebruikt tegen meeldauw in de appelboom. 

Je kunt er ook gier van maken. Recepten vind je overal op het internet. Equisetum arvensis: het klinkt als een lofzang in het latijn, maar in de tuin is het een ware vloek.

Een spontane geveltuin met heermoes