We krijgen steeds vaker te maken met zware regenbuien die in korte tijd veel neerslag geven. Zo’n bui viel op 2e Pinksterdag in Gouda waardoor straten en de spoortunnel onder water kwamen te staan. Het riool kon de hoeveelheid water niet verwerken en stroomde over. Het stinkende water met talloze bacteriën en micro-organismen geeft gezondheidsrisico’s zoals maag- en darmklachten, luchtwegklachten, keelpijn, verkoudheid en huiduitslag. 1 Druppel kan al genoeg zijn.
Gouda ligt gemiddeld 2 meter onder de zeespiegel. Onze tuinen bestaan uit veengrond met een hoog grondwaterpeil. Op mijn moestuin was de grond gedurende een groot deel van de herfst en winter verzadigd met water en stond de tuin zelfs regelmatig blank. De Dahlia’s waren verrot voor ik er erg in had, maar de Camassia’s gedijden prima in de nattigheid.
Ondanks dat mijn stadstuin is verzakt heb ik nooit last gehad van plassen, ook al liggen de buurtuinen iets hoger. Ik schrijf dat toe aan de hagen rondom de tuin, een paar bomen en veel bodembedekkers. Een gezond bodemleven en het niet onnodig belopen van de bodem doen de rest. Als hij zo nat is als nu dan is het zaak om de bodem te ontzien en het tuinieren maar even te laten tot drogere tijden. Want anders verdicht hij nog meer. Wil je toch wat kunnen doen in natte periodes dan zijn stapstenen een oplossing. In een moestuin gebruik je zoveel mogelijk vaste paden en kun je eventueel een plank neerleggen om goed bij de bedden te kunnen. Hieronder zie je een schematische afbeelding van de hoeveelheid neerslag in een groene tuin omringd door stenen tuinen.
Invloed van bodemstructuur
Het scheelt veel op welke grond je tuiniert. Zand is het meest doorlatend, klei het minst. In de regio Gouda bestaat de bodem uit veengrond, vaak vermengd met wat zand en klei. Deze is in de regel goed doorlatend, tenzij de bodem verdicht is geraakt. Door de grote hoeveelheden regen in de winter raakte de grond op mijn moestuin verzadigd met water. Het grondwaterpeil stond op een gegeven moment nog maar zo’n 10 centimeter onder het aardoppervlak en op de lager gelegen delen bleef het water lange tijd staan. Dan zijn alle poriën in de grond in plaats van lucht met water gevuld.
Planten krijgen als ze onder water staan zuurstofgebrek en sterven af. Compost verbetert de bodemstructuur waardoor de bodem door sponswerking meer water kan vasthouden. In mijn moestuin heb ik een kleine wadi aangelegd die volloopt bij hoosbuien zodat de directe omgeving minder nat blijft. Het water zakt in een paar dagen weg naar diepere lagen. Planten die het hier goed doen zijn bijvoorbeeld moerasspirea, kattenstaart en gele lis. Ineens viel mijn oog op de oeverplant beekpunge in een hoekje van het natste deel van de moestuin. Het is een sterk inheems plantje dat het goed zal doen bij de wadi.
Door bodembedekkers in je siertuin te planten voorkom je het dichtslaan van de bodem. Verder zorgen bomen en struiken voor een gereguleerde afgifte van het vallende water. Het bladerdak en takken vangen de regen op waarna het gedoseerd naar beneden sijpelt en de bodem niet gelijk dichtslaat. Een volwassen boom kan wel 1000 liter per dag drinken. Maar hij krijgt het moeilijk als de wortels onder water staan want dan kan hij geen zuurstof opnemen. Els, Es en Wilg zijn soorten die wel goed tegen natte voeten kunnen. In de winter laat ik in de moestuin zoveel mogelijk plantenresten liggen. Die beschermen de bodem tegen regen en wind maar zorgen ook weer voor organische stof, dus voedsel voor het bodemleven. Wormen, veenmollen en mollen maken met hun gangen de bodem los zodat er zuurstof in kan.
Aan de regen lijkt maar geen einde te komen. In mei zijn er in verschillende delen van Nederland overstromingen geweest. Wanneer het riool extreem belast wordt kan het water via WC’s en afvoerputjes de woning in lopen. Gemeenten houden er rekening mee door plekken voor waterberging te bestemmen. Zoals de wadi achter de waag in Gouda, een prachtig stukje groen in de binnenstad.
Dat een stenen tuin allerminst klimaatbestendig is weet inmiddels iedereen. Het riool raakt overbelast door het vele water dat niet in de grond kan zakken. Om wateroverlast in het laag gelegen Gouda te voorkomen zouden meer inwoners tegels uit hun tuin moeten verwijderen. En dat geldt des te meer voor de wijk Westergouwe die het meeste onder NAP ligt.
Meer lezen over wateroverlast? Klik hier.
Lees ook: Houdt Gouda droge voeten? (gebruik hiervoor het zoekvenster)
