Op internet kwam ik het verhaal tegen van een voormalig Vlaams politica die aan dendrofobie lijdt. Zij was minister van omgeving, natuur en landbouw. Als je last hebt van Dendrofobie dan heb je een fobie voor bomen. Best onhandig voor een minister die over natuur gaat. Je kunt het zo gek niet bedenken of mensen kunnen er een fobie voor ontwikkelen. 

Ik las dat deze minister verschillende stukken bos wilde laten kappen. Of dat met persoonlijke bedoelingen gepaard ging laat zich raden toen ze voorstelde om gekapte bomen te vervangen door bonsai bomen. Op de vraag of die bomen niet te klein waren antwoordde ze:

“Helemaal niet. We leven in een klein land met weinig ruimte voor natuur, in dat opzicht zijn deze bomen een heel handig alternatief voor eiken en beuken, die toch eigenlijk meer thuishoren in uitgestrekte landen zoals Rusland en China.”

Naast angst voor bomen had ze klaarblijkelijk ook weinig kennis van inheemse natuur: een dubbele handicap in haar functie als minister voor omgeving, natuur en landbouw.

Bomenangst? Dit boompje geeft het in elk geval niet zomaar op

Plantenblindheid is geen wetenschappelijke term, maar wordt gebruikt om aan te geven dat een aantal mensen planten niet opmerkt of onbelangrijk vindt. Zij hebben vaak geen idee wat planten allemaal voor hen doen. Zonder planten zou er geen leven op aarde zijn.  Planten zijn de basis van ons voedselsysteem. 

Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid EFSA geeft de volgende opsomming van functies:

  • Zuurstof: Via het proces van fotosynthese, geven planten zuurstof af aan de lucht, waardoor alle levende organismen, waaronder mensen, kunnen ademen.
  • Voedsel en voeding: Planten zijn een van de voornaamste voedselbronnen. Ze voorzien ons van een grote verscheidenheid aan vruchten, groenten, granen en noten, die essentieel zijn voor een evenwichtig voedingspatroon.
  • Biodiversiteit en stabiliteit van ecosystemen: Planten vormen de basis van ecosystemen doordat ze de leefomgeving zijn van talloze organismen en de biodiversiteit ondersteunen.
  • Klimaatregulering: Planten spelen een belangrijke rol bij het beperken van de klimaatverandering. Ze absorberen koolstofdioxide uit de lucht en helpen zo de opwarming van de aarde te beperken.
  • Bodembescherming: Plantenwortels houden de grond vast, voorkomen zo erosie en zorgen ervoor dat de grond vruchtbaar blijft.Planten spelen een belangrijke rol bij het beperken van de klimaatverandering. Ze absorberen koolstofdioxide uit de lucht en helpen zo de opwarming van de aarde te beperken. Bodembescherming: Plantenwortels houden de grond vast, voorkomen zo erosie en zorgen ervoor dat de grond vruchtbaar blijft.

Planten worden flink ondergewaardeerd. Veel mensen kunnen zich geen leven zonder huisdier voorstellen. Echter wèl zonder groen als je bedenkt dat 50 % van de particuliere tuinen is bestraat. Planten zijn minder primitief dan wij denken. Ze planten zich voort, bewegen(zoals de zonnebloem die met de zon meedraait) en communiceren met andere organismen zoals ondergrondse schimmels. Ze hebben verdedigingsmechanismen als bijvoorbeeld stekels, geur of beharing. 

Tetrapanax, een plant die je niet over het hoofd kúnt zien

Zonder planten zouden wij geen benzine hebben voor de auto(fossiele brandstof), geen katoenen of bamboe kleding en zonder bomen geen houten meubels. Planten voorzien in talloze functies die het leven voor de mens mogelijk maken en veraangenamen. Zonder planten geen insecten, zonder insecten geen bestuiving, zonder bestuiving bijna geen voedsel…en zo kun je doorgaan. 

Op de website van Artis Grootmuseum lees ik dat plantenblindheid betekent dat mensen planten over het hoofd zien. Het lijkt samen te gaan met minder verbondenheid met de natuur, en dan specifiek met planten. Hoe is die verbinding te herstellen?

Hier kun je het hele artikel lezen.

De zogenaamde stoepplantjes verkoelen de stad

Behalve nut hebben planten ook schoonheid. Als je dat niet meer kunt zien boet je in aan levenskwaliteit. Je kunnen verwonderen over wat je in de natuur ziet maakt dat je je eigen menszijn relativeert: je bent een onderdeel van het geheel. Zonder natuur kunnen wij immers niet leven. 

Op de website van milieuorganisatie Natuur & Milieu las ik het volgende:

“Uit onderzoek van milieuorganisatie Natuur & Milieu, in samenwerking met architecten en ingenieursadviesbureau Sweco, blijkt dat de verstening in de 30 grootste gemeenten van Nederland de afgelopen vijf jaar flink is toegenomen. Het aantal vierkante meters openbaar groen per huisadres daalde met maar liefst 24%. Natuur & Milieu presenteert de resultaten vlak voor de Woontop van minister Keijzer op 11 december. De organisatie roept de minister op om ervoor te zorgen dat het groen in steden gelijke tred houdt met de woningbouw. ‘Alleen zo blijven onze steden groen, gezond en geliefd’, aldus Natuur & Milieu. de organisatie adviseert het Rijk om een landelijke groennorm op te nemen in de Omgevingswet.” 

Klik hier om het hele artikel te lezen

Zoals blijkt uit het onderzoek van Natuur & Milieu verdwijnt openbaar groen in de stad daar waar gebouwd wordt. Zij stellen dat de stad daarmee een minder gezonde en leefbare plek wordt om te wonen. 

Een straat in Gouda: aan de ene kant groene tuinen en aan de overkant meest versteende tuinen.

Inwoners met een bestrate tuin geven een signaal af dat ze groen om het huis niet belangrijk vinden. 50 % van de particuliere tuinen is inmiddels bestraat. Mede door ruimtegebrek zou dat in de planologie wel eens kunnen uitmonden in buurtontwerpen met beduidend kleinere tuinen. De tuin bij het huis heeft een bufferfunctie tussen privéruimte en de openbare weg. Deze wordt teniet gedaan door bijvoorbeeld auto’s voor het huis te parkeren waar dus een groene inrichting bedoeld is.

Soms denk ik terug aan het tuindorpcomplex in Korte Akkeren waar ik woonde en dat zo’n 20 jaar geleden is gesloopt. De 20 meter diepe tuinen hebben plaats gemaakt voor veel woningen met kleine achtertuintjes. Er is daarmee veel groen uit de meest versteende wijk van Gouda verdwenen. En grijs wordt niet altijd meer groen…