Op 15 en 16 april kun je meedoen aan de jaarlijkse bijentelling. Tel gedurende een half uur de bijen die je ziet in je tuin. Het is niet nodig om veel van bijen te weten want je kunt hier een handig bijengidsje downloaden.
Waarom bijen tellen?
“Hoe meer we over bijen weten, hoe beter we de bij kunnen helpen. Daarom vragen we iedereen om mee te doen aan dit landelijk bijenonderzoek. In Nederland komen bijna 360 bijensoorten voor. Ruim de helft daarvan is bedreigd.
Bijen zijn belangrijk voor bestuiving. “80% van onze eetbare gewassen en bijna 90% van onze wilde planten worden bestoven door bijen en andere insecten”, aldus Koos Biesmeijer, bijenexpert bij Naturalis.
Ook met de honingbij gaat het slecht. Veel mensen in de stad zijn mede daarom gaan imkeren. Daar valt meer te halen voor bijen dan in het boerenland. Vooral in steden als Leiden en Amsterdam is een significante toename van honingbijen. Zij zouden meer dan een derde uitmaken van het totaal aan voorkomende bijen. Dat was voor de Partij voor de Dieren reden om te pleiten voor een registratieplicht voor imkers. De gedachte is namelijk dat door de toename van het aantal honingbijen er een voedselconcurrentie zou ontstaan tussen de honingbij en wilde bijen.
Volgens Menno Schilthuizen, hoogleraar kenmerkevolutie en biodiversiteit betekent dit niet meteen dat de honingbij de wilde bij wegconcurreert. Wilde bijen leven vaak solitair en hebben hun eigen niche, zodat sommige soorten meer concurrentie ervaren dan andere. Schilthuizen benadrukt wel dat de honderden verschillende wilde bijensoorten voor de biodiversiteit meer gewicht in de schaal leggen dan de honingbij.
De honingbij komt nauwelijks in het wild voor, in tegenstelling tot de ongeveer 360 soorten wilde bijen die in Nederland voorkomen. Honingbijen worden door andere ziektes getroffen dan wilde bijen. Kweek en verzorging door imkers spelen hierbij een belangrijke rol.
Het viel mij op dat in de recente berichten in de media vooral het belang van honingbijen wordt benadrukt als het om bestuiving van gewassen gaat. Over de sterfte van honingbijen kun je meer lezen op de websites van het Nederlands Centrum Bijenonderzoek, Wageningen UR en het Bijenlint
Over de achteruitgang van wilde bijen is meer te lezen op de pagina Wilde bijen bedreigd.
Ik lees dat vooral de sterke afname van de Nederlandse hommels zorgwekkend is. Zij zijn nog sterker achteruitgegaan dan andere wilde bijen. Van de 29 Nederlandse soorten hommels zijn er 21 afgenomen. Veel hiervan zijn nu zeldzaam en zes soorten zijn geheel uit Nederland verdwenen. Onder de verdwenen soorten zijn er die vroeger algemeen waren in het hele land, zoals de gele hommel en de grote tuinhommel.
‘Traditiegetrouw worden bij de productie van veel landbouwgewassen honingbijen ingezet om voor de bestuiving zorg te dragen. Na de berichten over grote honingbijensterfte in recente jaren is de belangstelling voor de rol van wilde bijen en zweefvliegen gegroeid. Diverse onderzoeken laten zien dat deze wilde bestuivers ook prima in staat zijn om gewassen te bestuiven, soms zelfs beter dan honingbijen. Het lijkt er op dat het belang van de honingbij voor de bestuiving van landbouwgewassen kleiner is dan jarenlang werd gedacht.’
(Bron: kenniscentrum eis)
Oorzaken van de afname van wilde bijen:
–Schaalvergroting landbouw: habitat verlies voor bijen.
Er verdwenen houtwallen, heggen, zomen, singels, struwelen enzovoorts uit het landschap. Deze kleine landschapselementen zorgden voor voedsel en nestgelegenheid.
–Vermesting waardoor beperkter aantal plantensoorten
–Bloemarmoede
Door de vermesting van het boerenlandschap zijn er minder bloemen en is er dus minder voedsel voor bijen.
–Bestrijdingsmiddelen
“In de landbouw wordt gebruik gemaakt van kunstmatige middelen om schadelijke insecten, schimmels en ‘onkruiden’ tegen te gaan. Door de intensivering van de landbouw in de 20e eeuw is het gebruik van deze pesticiden sterk toegenomen. Ook worden pesticiden gebruikt in stedelijk ‘onkruidbeheer’ en in tuinen. Er leven veel zorgen over de invloed van dit pesticidengebruik op zowel de gedomesticeerde honingbij als de wilde bijenfauna.”
–Klimaatverandering
Gouda is ook in 2023 uitgeroepen tot bijvriendelijkste gemeente. Er komen steeds meer bermen met inheemse planten, er is een afgestemd maaibeheer en er komen steeds meer groen moet je doen projecten in de stad.
Wat kunnen wij bewoners doen voor bijen?
-Kies voor (een deel)gevarieerde inheemse planten.
-kies beplanting in verschillende hoogtes
-koop onbespoten planten zodat bijen niet dood kunnen gaan
-gebruik geen chemische onkruid- of insectenbestrijdingsmiddelen.
